12.02.2010 Hutbeyi İndir/Yazdır

İslam 'da Aklın ve düşüncenin önemi
(Zümer, 39/9)

Muhterem Mü´minler!

Kuran-ı Kerime göre insanı insan yapan, onun her türlü davranışlarına anlam kazandıran ve ilahi emirler karşısında sorumluluk altına girmesini sağlayan şey aklıdır. Din, akıllılara gönderilmiştir.

Aklın önemi, özellikle Kuran´ın manasının, İslam´daki emir ve yasakların ve bunların hikmetlerinin anlaşılması içindir. Düşünmek, doğruyu bulup ona teslim olmak içindir. Kuran birçok ayetinde insanları düşünmeye, anlamaya, zikretmeye ve tefekküre davet etmektedir. Tüm bu faaliyetler aklın birer fonksiyonudur.

Aziz Kardeşlerim!

İnsan aklı sayesinde taklitten kurtulur. Neye, niçin inandığını kavrar. İslam dini akıl sahibi insanları muhatab alır ve onlara sorumluluk yükler. “Aklı olmayanın dini de yoktur” ifadesini bu anlamda düşünmek gerekir. Bütün İslâm âlimleri aklı, insanın, dinin emir ve yasaklarıyla sorumlu tutulmasının temel şartı olarak görmüşler, akıldan yoksun olan kimselere de hiçbir sorumluluğun yüklenemeyeceğini belirtmişlerdir. Mesela; namaz, oruç, zekât, hacc gibi ibadetleri yerine getirebilmenin ilk şartı âkıl-bâliğ olmaktır. Her nimetin bir şükrü olduğu gibi, akıl nimetinin de şükrü vardır. Düşünüp öğüt almak, öğrenmek ve bilgiyle kendini iyi yetiştirmek bunlardan bazılarıdır. Bu anlamda müslüman, sürekli öğrenen, düşünen, araştıran ve doğru bilgiyle kendini geliştiren bir kişi olmalıdır.

Sevgili Mü´minler!

Akıl ve iman ikiz kardeştir. Allah biri olmadan diğerini kabul etmez. Bu nedenle, bizler her ibadetimizi, her hareketimizi, bilinçli, bilgili ve şuurlu bir şekilde yapmalıyız ki, ancak o zaman Allah katında bir değeri olsun. Bununla birlikte, İslam, akla çok önem verdiği için, insan aklına zarar veren, aklın ve bilincin kaybolmasına sebep olan, yani insanı sarhoş eden, uyuşturan her şeyi de yasaklamıştır.

Değerli Kardeşlerim!

Kuran-ı Kerim´e ve sevgili Peygamberimizin hayatına baktığımızda, aklın, düşünmenin, öğrenmenin, araştırmanın, ne kadar önemli olduğunu ve bizlere emir ve tavsiye edildiğini çok açık olarak görürüz. Müslümanların ilerlemesinin ve güçlenmesinin de buna bağlı olduğunu asla unutmayalım. Geri kalmamızın sebebinin de, aklını fazla kullanmayan, taklitle yaşayan, sorgulamayan, düşünmeyen bir tembellikten kaynaklandığını iyi bilelim.

Allah (c.c.) Kuran-ı Kerim´de: “Hiç düşünmez misiniz, hiç akletmez misiniz? Ancak akıl sahipleri hakkıyla düşünüp öğüt alırlar, akıl sahipleri ve düşünenler için yerde ve gökte birçok ibretler vardır...” (1) gibi ayetlerle bizleri uyarmakta ve aklın ve düşünmenin önemine dikkat çekmektedir. Cenab-ı Allah bizlere, vahyin ışığında, aklını da doğru kullanıp iyi bir müslüman gibi yaşamayı nasip eylesin.


____________________________________
[1] Bakara, 2/44, Zümer, 39/9, Al-i Imran, 3/190.